0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Edebi bir metinin en temel özelliği kurmaca olmalarıdır. Kurmaca, gerçek yaşamı birebir anlatmayan sadece o yaşama alternatif bir dünyadır. Sanatçı eserinde anlatmak istediği konuya ve vermek istediği mesaja göre gerçek dünyayı değiştirebilir. Edebi metinin anlamı yüzeyde ve görünür bir şekilde değil, derinde ve gizlidir. Bu da bize edebi metinin soyut anlam boyutunun olduğunu gösterir.

Edebi Metinlerin Özellikleri

Estetik zevk uyandırmak, çağrışımda bulunmak üzere yazılır. Üslup kaygısı vardır. Öyküleyici ve betimleyici anlatım kullanılır. Özneldir. Mecazlar bakımından zengindir. Anlam okuyucunun bilgisine ve kültürüne göre değişir. Dolaylı bir anlatım vardır.

Edebi Metinler Taklit Olabilir mi?

Genel Kültür anlayışımıza göre Edebi metinler özgün ürünler olup taklit ya da kopya değildirler. Edebi metine bu anlamda “tektir, biriciktir” diyebiliriz. Yahya Kemal Beyatlı’nın “Sessiz Gemi” adlı şiiri ve Tarık Buğra’nın “Osmancık” adlı romanını örnek olarak verebilir. Bu eserler bir ikincisi olmayan eserlerdir.

Edebi Metin Türleri

Edebi metinleri de kendi içinde ikiye ayırırız. Biri coşku ve heyecandan bahseden metinler, yani şiirlerdir. Diğeri ise olay çevresinde oluşan metinlerdir. Şiir bir coşku ve heyecanın ürünüdür. Olay çevresindeki metinler ise coşku ve heyecandan çok olaylar zinciri üzerinden insanlara bir şeyler anlatır. Olay çevresindeki metinleri anlatıcı unsurunun varlığına göre ikiye ayırırız. Bize olayları anlatan kurgusal bir kişilik yani bir anlatıcı varsa bu metinlere anlatmaya bağlı metinler deriz.

Anlatıcı bize olayları aktarırken aynı zamanda kişilerin düşünceleriyle aktarır. Anlatmaya bağlı metinlere, masal, destan, halk hikayesi, mesnevi ve roman örneklerini verebiliriz. Göstermeye bağlı metinlerde ise anlatıcı unsuru yoktur. Kişiler kendi rollerini üstlenerek olayları bize aktarır. Anlatıcının bize anlattığı şeyler yerine kişilerin hareketleri geçer. Geleneksel Türk sahne sanatları ve modern tiyatro göstermeye bağlı metinlerdir.

Anlatmaya Bağlı Edebi Metinleri İncelemek

-Dönemin özelliklerinin esere yansıması
-Edebi metinin yapısı yani, olay örgüsü, kişiler, yer ve zaman. Olay çevresinde gelişir. Giriş, gelişme ve sonuç bölümleri vardır.
-İşlenen Tema (Eserin konusu)
-Eserin dil ve anlatım özellikleri. Betimleme, öyküleme vb. anlatım türleri kullanılır.
-Anlama ve yorumlama bizim için önemlidir.
-Metnin özelliğine göre üslubu da değişir.